• Sytuacja ucznia z dysleksją w szkole i w klasie

           

          Dlaczego wciąż przybywa uczniów z dysleksją?

          Problem dysleksji pozostaje stale aktualny w szkolnej rzeczywistości na różnych poziomach edukacji, stwierdza się coraz większą liczbę uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce czytania i pisania. Głównym tego powodem jest coraz większa świadomość społeczna, co wpływa na fakt, że uczniowie tacy są dostrzegani i wcześniej rozpoznawana jest u nich dysleksja. Równie ważną przyczyną jest wzrost liczby urodzeń dzieci z ciąży i porodu o nieprawidłowym przebiegu, co bywa powodem minimalnych zmian struktury centralnego układu nerwowego, a tym samym zaburzeń rozwoju funkcji, od których zależą umiejętności czytania i pisania. Inną przyczyną jest brak właściwej stymulacji rozwoju dzieci, niedostatek takich form aktywności jak: zabawy manipulacyjne ( np. wycinanie, lepienie z plasteliny), ćwiczenia grafomotoryczne ( rysowanie, kolorowanie, malowanie), zabawy ruchowe (gra w gumę, w klasy, skakanie na skakance), czytanie książek, słuchanie głośnego czytania czy audycji radiowych. W dzisiejszych czasach dominuje pobieranie informacji za pośrednictwem obrazu ( bez wysiłku i szybciej), zamiast za pomocą czytania tekstu. Według prowadzonych badań ocenia się, że specyficzne trudności w nauce dotyczą 10-15% populacji wszystkich uczniów, nie da się wiec ukryć czy nie zauważać problemu dysleksji.

          2. Jakie są symptomy dysleksji?

          Terminem dysleksja rozwojowa określa się specyficzne trudności w nauce czytania i pisania u uczniów o prawidłowym rozwoju intelektualnym, a niekiedy nawet wyższej niż przeciętna sprawności umysłowej. Określenie dysleksja rozwojowa uważane jest jako nadrzędne wobec:
          • dysgrafii (trudności w opanowaniu właściwego poziomu graficznego pisma – tzw. brzydkie pismo),
          • dysleksji (trudności w czytaniu, którym często towarzyszą trudności w pisaniu),
          • dysortografii (trudności z opanowaniem poprawnej pisowni, w tym błędy ortograficzne).
          W przypadku uczenia się matematyki (gł. arytmetyki) można użyć terminu dyskalkulia.
          Te specyficzne trudności są konsekwencją zaburzeń funkcji percepcyjno – motorycznych (językowych, spostrzegania, motoryki, uwagi, pamięci) i ich integracji. Rozwój psychoruchowy tych uczniów jest nieharmonijny i przejawia się opóźnieniem rozwoju różnych analizatorów (wzroku, słuchu, ruchu), a w efekcie zakłóca uczenie się różnych czynności i umiejętności.
          Dysleksję należy odróżnić od innych zaburzeń spowodowanych u uczniów:
          • inteligencją niższą niż przeciętna,
          • niepełnosprawnością umysłową,
          • niedosłuchem, niedowidzeniem,
          • chorobami neurologicznymi lub urazami,
          • zaniedbanych dydaktycznie i wychowawczo.

          Trudności w uczeniu się spowodowane dysleksją występują u dzieci od początku nauki. Jej symptomy można zauważyć już w okresie dzieciństwa, a bardzo wyraźnie w wieku przedszkolnym oraz w klasie zerowej – pomimo systematycznie prowadzonej tam nauki i pomocy rodziców w domu. Dysleksja rozwojowa występuje więc wówczas, jeśli wyniki osiągane przez ucznia są niewspółmierne do poziomu wieku, inteligencji dziecka i jego wysiłku wkładanego w naukę. W wieku szkolnym informacji o objawach dysleksji dostarcza przede wszystkim ocena głośnego czytania, ocena poziomu pisania i techniki pisania.

          Symptomy  dysleksji , które można obserwować w czytaniu to:
          * słaba technika czytania (głoskowanie, sylabizowanie),
          * znaczna liczba błędów podczas czytania,
          * słabe rozumienie czytanego tekstu,
          * niechęć do czytania.

          Natomiast oznaki charakterystyczne dla zaburzeń w pisaniu są następujące:

           *trudności w pisaniu ze słuchu, ze wzoru, z pamięci,
          * liczne błędy w pisaniu, w tym ortograficzne- mimo znajomości zasad.

          W zachowaniu nieharmonijny rozwój psychomotoryczny objawia się:
          * małą sprawnością ruchową całego ciała,
          *małą sprawnością manualną,
          * gubieniem się w orientacji przestrzeni i w schemacie ciała (np. lewa i prawa strona).


          3. Jakie trudności przeżywa uczeń z dysleksją na różnych przedmiotach szkolnych?

          W młodszym wieku szkolnym niepowodzenia uczniów z dysleksją związane są głównie z językiem polskim, choć objawiają się też na innych lekcjach. W gimnazjum najczęściej pojawiają się trudności również w innych przedmiotach – uczniowie z powodu swych zaburzeń mogą mieć problemy w opanowaniu treści programowych. Pracują oni niewspółmiernie do osiąganych wyników, często uzyskując efekty poniżej swoich możliwości. Nauczyciele wszystkich przedmiotów powinni mieć więc świadomość specyficznych sytuacji takich uczniów i ich specjalnych potrzeb edukacyjnych.
          Przejawy dysleksji na różnych lekcjach mogą być rozmaite i mogą pojawiać się wybiórczo (nie wszystkie symptomy występują jednocześnie u wszystkich uczniów).
          Oto przykłady typowych trudności w nauce w poszczególnych przedmiotach.
          Język polski:
          Ø wolne tempo czytania, trudności ze zrozumieniem i zapamiętaniem czytanego tekstu,
          Ø nieprawidłowa pisownia, m.in. mylenie, opuszczanie, zmiana kolejności liter w wyrazie, opuszczanie drobnych elementów liter, znaków interpunkcyjnych, błędy ortograficzne mimo dobrej znajomości zasad pisowni,
          Ø wolne tempo pisania, pismo niekształtne, nieczytelne,
          Ø błędy gramatyczne,
          Ø trudności z organizacją tekstu (pisanie wypracowań),
          Ø trudności z nauką na pamięć tekstów.

          Języki obce:
          Ø trudności z poprawnym pisaniem pomimo dobrych wypowiedzi ustnych,
          Ø trudności z zapamiętywanie słówek,
          Ø trudności z odróżnianiem podobnych wyrazów,
          Ø trudności z rozumieniem i zapamiętaniem tekstu mówionego lub nagranego na taśmę.

          Historia:
          Ø trudności z zapamiętaniem nazw i nazwisk,
          Ø zła orientacja w czasie (chronologia, daty),
          Ø trudności z orientacją na mapach historycznych, wykresach,
          Ø trudności ze zrozumieniem dłuższego tekstu.
          Matematyka:
          Ø niemożność opanowania tabliczki mnożenia,
          Ø pomyłki w obliczeniach, przepisywaniu,
          Ø trudności z dodawaniem w pamięci,
          Ø przestawianie cyfr (np. 56-65),
          Ø błędne zapisywanie i odczytywanie liczb wielocyfrowych,
          Ø nieprawidłowe sporządzanie wykresów funkcji, rysunków geometrycznych,
          Ø odwrotne zapisywanie znaków nierówności.

          Geografia:
          Ø trudności z czytaniem i rysowaniem map,
          Ø trudności z orientacją w czasie i przestrzeni (wskazywanie kierunków na mapie i w przestrzeni; obliczanie stref czasowych, położenia geograficznego, kąta padania słońca itp.);
          Ø trudności z zapamiętywaniem nazw geograficznych,

          Przyroda:
          Ø trudności z opanowaniem terminologii (dłuższe nazwy, nazwy łacińskie),
          Ø problemy z organizacją przestrzenną schematów i rysunków,
          Ø trudności z zapisem i zapamiętaniem łańcuchów reakcji biochemicznych,

          Sztuka:
          Ø trudności z czytaniem nut,
          Ø trudności ze szczegółowym analizowaniem obrazów,
          Ø trudności z rysowaniem (rysunek schematyczny, uproszczony) i organizacją przestrzenną prac plastycznych,

          Wychowanie fizyczne:
          Ø trudności z opanowaniem układów gimnastycznych,
          Ø trudności w bieganiu, ćwiczeniach równoważnych,
          Ø trudności w opanowaniu gier wymagających użycia piłki (tenis ziemny i stołowy, siatkówka, koszykówka itp.),
          Ø niechęć do uprawiania sportów wymagających dobrego wyczucia równowagi (deskorolka, rolki itp.),

          Konieczna jest więc współpraca między nauczycielami różnych przedmiotów, gdyż trudności uczniów z dysleksją dotyczą różnych zajęć, choć prawdą jest fakt, iż najbardziej objawiają się na lekcjach języka polskiego.

          4. Jakie są formy pomocy w szkole dla uczniów z dysleksją ?

          Bardzo ważne jest, aby nauczyciele zapoznali się dokładnie z opinią diagnostyczną rejonowej przechodni psychologiczno – pedagogicznej, dotyczącą danego ucznia oraz z jej zaleceniami i uwzględnili w swej pracy fakt, iż wymaga on specjalnego postępowania dydaktycznego i wychowawczego. System opieki nad takimi uczniami regulują takie dokumenty jak,, Ustawa o systemie oświaty” oraz rozporządzenia MEN. Zgodnie z rozporządzeniem nauczyciel jest zobowiązany dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, umożliwiające sprostanie tym wymaganiom. Pożądane też jest, aby tacy uczniowie mieli możliwość korzystania w szkole z określonych form terapii pedagogicznej, np. mogli uczestniczyć w zajęciach korekcyjno – kompensacyjnych. W wypadku stwierdzenia ciężkiej dysleksji rozwojowej uczeń powinien być objęty terapią indywidualną. Na sprawdzianie w klasie szóstej szkoły podstawowej i na egzaminie w klasie trzeciej gimnazjum uczniowie dyslektyczni mogą skorzystać ze specjalnych warunków (pisanie w oddzielnej sali, wydłużony czas pracy). Teksty odpowiedzi do zadań otwartych są oceniane za pomocą kryteriów dostosowanych do dysfunkcji ucznia, na przykład nie ocenia się poziomu graficznego i łagodniej ocenia się ortografię. Podstawą prawną do skorzystania z uprawnień, jakie przysługują takim uczniom, jest posiadanie aktualnej opinii PPP.
          Temat praw uczniów dysleksją jest kontrowersyjny i wywołuje dużo emocji. Wiele osób utożsamia te prawa wyłącznie z nadaniem przywilejów wąskiej grupie uczniów. Prawa same w sobie nie powinny być negowane, bowiem ich celem jest wsparcie uczniów mających trudności w uczeniu się i umożliwienie im wyrównania szans edukacyjnych. Można natomiast nie zgodzić się ze sposobem stosowania tych praw w praktyce szkolnej. Opinia poradni nie powinna być traktowana jako ,,zwolnienie lekarskie od błędów ortograficznych” ani ,,przywilej na egzaminach”, lecz posłużyć jako skierowanie do pracy i podstawę do jej ukierunkowania. Zadawanie systematycznej dodatkowej pracy skutecznie zablokuje zazdrość innych uczniów, uczniowi z dysleksją uświadomi natomiast jego własną odpowiedzialność za problem. Mogą to być na przykład dodatkowe ćwiczenia ortograficzne związanymi z popełnianymi w notatkach błędami – ułożenie z tymi wyrazami krzyżówki, rodziny wyrazów, zdań itp.; powtórne staranne przepisywanie w domu nieczytelnych notatek z lekcji.
          Skuteczność pomocy oferowanej uczniowi zależy jednak od współpracy zespołu: rodzice, szkoła ( wychowawca, nauczyciele, pedagog ), poradnia.

          5. Jak pracować w klasie z uczniami dyslektycznymi ?

          Ważne jest, aby w nauczaniu stosować metody bazujące na polisensorycznym poznaniu, czyli angażujące słuch, ruch, wzrok, dotyk. Warto również jest stosować określone zasady, pracując w klasie, w której są uczniowie z dysleksją:
          1.Uczeń nie powinien być odpytywany z głośnego czytania w obecności klasy, chyba że tekst został w domu szczególnie przygotowany. Warto jednak czasami zadać mu do przeczytania na głos krótkie zdanie, aby nie poczuł się odrzucony.

          2.Nauczyciel powinien oceniać wysiłek ucznia i wkład pracy, a nie efekty, które są niewspółmierne do włożonego trudu oraz ocenić jego wiadomości głównie na podstawie wypowiedzi ustnych.

          3. Wskazane jest, aby uczeń siedział blisko nauczyciela, łatwiej go wówczas kontrolować, a przy tym bliskość ośmiela i zachęca do zwrócenia się o pomoc.

          4.Raz w tygodniu nauczyciel powinien przejrzeć zeszyt ucznia, może też pozwolić mu na pisanie ołówkiem, aby łatwiej było poprawiać błędy.

          5. Uczeń nie powinien być ponaglany w czasie pisania czy czytania, nie powinien być też krytykowany czy zawstydzany; nie należy mu przerywać, zwracając uwagę na błędy, ale uważnie wysłuchać i dopiero po skończeniu skomentować wypowiedź.

          6. Wskazany jest też wydłużony czas pracy na testach czy sprawdzianach, przy tym nauczyciel powinien upewnić się, czy uczeń zrozumiał polecenia.

          7.Estetykę pisma i poprawność ortograficzną oceniać należy opisowo, a prac napisanych nieczytelnie – nie dyskwalifikować – uczeń powinien je przeczytać nauczycielowi.

          8. Uczeń  z dysortografią powinien mieć do dyspozycji podczas lekcji słownik ortograficzny (powinien leżeć na jego ławce).

          Odpowiedzi ucznia z dysleksją zapisane na kartce wcale nie muszą pokazywać jego wiedzy. Stres, kłopoty z zapisem, wolne tempo pisania działają na jego niekorzyść i mogą zdecydowanie obniżać ocenę.
          Rolą nauczyciela jest bronienie takich uczniów przed ośmieszeniem ze strony rówieśników. Jego spokój i życzliwość pomagają im opanować stres związany z własnymi niedoskonałościami. Nie można jednak dopuszczać do sytuacji, że uczeń nie pracuje na lekcji, należy również egzekwować jego systematyczną pracę w domu.

          6. Podsumowanie.
          Uczniów z dysleksją nie można i nie wolno pozostawiać szkole bez wsparcia i pomocy. Warto wiedzieć, że specyficzne trudności w uczeniu się nie sprowadzają się do kłopotów z opanowaniem szkolnego materiału nauczania, a w rezultacie do szkolnych niepowodzeń uczniów. Mogą się pojawiać także problemy w uczeniu się różnych umiejętności potrzebnych w życiu codziennym, np. w czytaniu nut, w uczeniu się układów tanecznych, w rzucaniu piłką do celu, z utrzymywaniem równowagi podczas jazdy na wrotkach, deskorolce, z opanowaniem znaków drogowych, kierunków przestrzennych oraz z prowadzeniem samochodu.
          Nie jest prawdą, że w pewnym momencie jest za późno na pomoc- powinno się jej udzielać w każdym wieku, na każdym poziomie edukacji, choć im wcześniej, tym lepiej. W wypadku starszych uczniów efekty mogą się pojawić dopiero po dwóch latach pracy. Bardzo ważne jest jednak, aby nigdy nie przerywać procesu edukacyjno-terapeutycznego, jakim uczniowie z dysleksją niewątpliwie powinni być objęci.

           


      • Apel Twojego dziecka



        NIE psuj mnie, dając mi wszystko, o co Cię proszę. Niektórymi prośbami jedynie wystawiam Cię na próbę.

        NIE obawiaj się postępować wobec mnie twardo i zdecydowanie. Ja to wolę, bo to daje mi poczucie bezpieczeństwa.

        NIE pozwól mi ukształtować złych nawyków. Ufam, że Ty mi pomożesz wykryć je w zarodku.

        NIE rób tak, abym czuł się mniejszym niż jestem. To jedynie sprawia, że postępuję głupio, aby wydawać się dużym.

        NIE karć mnie w obecności innych. Najbardziej pomaga mi, gdy mówisz do mnie dyskretnie i spokojnie.

        NIE ochraniaj mnie przed konsekwencjami. Potrzebne mi są również doświadczenia bolesne.

        NIE rób tak, abym swoje pomyłki uważał za grzechy. To zaburzy moje poczucie wartości.

        NIE przejmuj się zbytnio, gdy mówię: ”Ja Cię nienawidzę”. To nie Ciebie nienawidzę, ale Twojej władzy, która mnie niszczy.

        NIE przejmuj się zbytnio moimi małymi dolegliwościami. One jednak przyciągają Twoją uwagę, której potrzebuję.

        NIE gderaj. Jeżeli będziesz tak robił, to będę się bronił przez udawanie głuchego.

        NIE dawaj mi pochopnych obietnic, bo czuję się bardzo zawiedziony, gdy ich później nie dotrzymujesz.

        NIE zapominaj, że nie potrafię wyrazić siebie tak dobrze, jak bym chciał. Dlatego też niekiedy mijam się z prawdą.

        NIE przesadzaj co do mojej uczciwości. To mnie krępuje i doprowadza do kłamania.

        NIE zbywaj mnie, gdy stawiam Ci pytania. W przeciwnym wypadku przestanę Cię pytać, a informacji poszukam gdzie indziej.

        NIE mów mi, że mój strach i obawy są głupie. One są bardzo realne.

        NIGDY nawet nie sugeruj, że Ty jesteś doskonały i nieomylny. Przeżywam bowiem zbyt wielki wstrząs, gdy widzę, że nie jesteś taki.

        NIGDY nawet nie myśl, że usprawiedliwienie się przede mną jest poniżej Twojej godności.Uczciwe usprawiedliwianie się wzbudza we mnie nadzwyczajną serdeczność ku Tobie.

        NIE zapominaj, że lubię eksperymentować. Nie zabraniaj mi eksperymentować, gdyż bez tego nie mogę się rozwijać.

        NIE zapominaj, jak szybko rosnę. Jest Ci zapewne trudno dotrzymać mi kroku, ale – proszę Cię – postaraj się.

         

      • Najważniejsze zasady, jakie obowiązują
        w zakresie bezpieczeństwa
        w drodze do szkoły i w drodze do domu:

         

         


        ■ Dziecko w wieku do 7 lat może korzystać z drogi tylko pod opieką osoby, która osiągnęła wiek co najmniej 10 lat.

        ■ Dziecko w wieku do 15 lat, poruszające się po drodze po zmierzchu poza obszarem zabudowanym, jest obowiązane używać elementów odblaskowych w sposób widoczny dla innych uczestników ruchu drogowego.

        ■ Przez kilka pierwszych tygodni nauki rodzice powinni odprowadzać dziecko do szkoły, pokazując mu przy okazji najbezpieczniejszą trasę.

        ■ Rodzice powinni sprawdzić drogę do szkoły, a następnie nauczyć dziecko, jak powinno prawidłowo pokonywać trasę.

        ■ Rodzice muszą pamiętać, że dziecko powinno być widoczne. Dlatego najlepiej, aby miało ubranie w jasnych kolorach, a na rękawie założoną specjalną opaskę odblaskową.

        ■ Odblaski, i to najlepiej kilka, powinny być również umieszczone na tornistrze.

        linia

         

      • Jak motywować dziecko do nauki?

        Czy wiecie, że motywacja dziecka do nauki jest czynnikiem decydującym o dalszej karierze szkolnej dziecka?

        Co obniża, a nawet niszczy motywację?

        • lęk przed nieznanym, brak poczucia bezpieczeństwa, uznania i akceptacji
        •brak zauważenia i oceny efektu działania lub niewłaściwa krytyka
        •sytuacje przykre emocjonalnie, szczególnie powodujące niską samoocenę
        •okazywanie braku wiary w możliwości dziecka
        •niewłaściwe lub zbyt częste karanie
        •brak nagradzania lub nagradzanie za wszystko

        Jak wzbudzać motywację do działania?

        •nie ganić dziecka –jako osoby, lecz jedynie jego niewłaściwe zachowanie
        •zachęcać, a nie zniechęcać do działania
        •chwalić mimo miernych efektów, ale nie do przesady, by nie stracić wiarygodności- wyszukać w pracy dziecka choćby jeden udany element i na niego skierować pochwałę
        •nie wymagać ponad miarę, nie zawstydzać
        •karać bezpośrednio po przewinieniu i adekwatnie do przewinienia. Pamiętać, że dziecko musi rozumieć za co i dlaczego jest karane
        •zachować umiar w nagradzaniu – zbyt częste i za wszystko demobilizuje do działania i powoduje, że dziecko przestaje się starać

        Rady dla Rodziców:
        Jak motywować dziecko do nauki?

        •każde dziecko w jakimś momencie swojej kariery szkolnej zadaje sobie pytanie: ,,Po co właściwie tego wszystkiego się uczę?”. Dlatego dawaj dziecku do zrozumienia, że nauka jest ważna –pomagaj dostrzec korzyści, jakie może odnieść z posiadanej wiedzy, pokaż mu, w jaki sposób powiązać ją z codzienną rzeczywistością i jak można wykorzystać ją na co dzień w praktyce

        • wykazuj zainteresowanie karierą szkolną dziecka i wspieraj w niej swoje dziecko, interesuj się tym, co wydarzyło się w szkole, rozmawiaj o tym, czego dziecko się nauczyło. Nie zwalniaj z udziału w lekcjach z błahych powodów

        •wdrażaj dziecko do systematyczności, naucz dobrej organizacji pracy i zadbaj o odpowiednie miejsce do nauki, zapewnij ciszę i spokój -niezbędne do prawidłowej koncentracji uwagi

        • wykorzystuj codzienne czynności i zdarzenia do ćwiczenia różnych umiejętności np. logicznego myślenia, rozwiązywania zadań matematycznych

        • nie wyręczaj dziecka w odrabianiu lekcji. Kiedy prosi o pomoc, nie podawaj mu gotowych rozwiązań, ale jedynie na nie naprowadź, udziel wskazówek, wyjaśnij wątpliwości. Zachęć je do samodzielności

        • Pokaż dziecku różnego rodzaju techniki ułatwiające zapamiętywanie. Notatki z wykorzystaniem różnych kolorów, podkreśleń i zabawnych rysunków, bazowanie na skojarzeniach, robienie planów, map myśli– to wszystko może pomóc dziecku lepiej i bardziej trwale opanować materiał

        • rozbudzaj w dziecku zainteresowanie otaczającym światem, organizuj wycieczki do muzeów, na wystawy, oglądaj z dzieckiem ciekawe programy w TV i rozmawiaj z nim o nich! Koniecznie zachęcaj dziecko do rozmów, do myślenia, do wyrażania własnych opinii!

        •chwal dziecko za osiągnięcia, a także za włożony wysiłek. Nie ogólnie, lecz za konkretną rzecz, np. jeśli dziecko szybko wykona zadanie, pochwal, że zrobiło je szybko i dobrze; jeśli trwało to dłużej – pochwal za wytrwałość.

        • nigdy nie porównuj dziecka do rodzeństwa, kolegów, lecz do poprzedniego jego poziomu i umiejętności – uświadamiasz mu w ten sposób jego postępy i motywujesz do dalszej pracy

        •w przypadku zniechęcenia dziecka lub doświadczenia przez nie porażki – nie zaprzeczaj jego uczuciom mówiąc, że nic się nie stało, lecz nazwij jego uczucia (np. widzę, że jest ci bardzo smutno z tego powodu, że jesteś rozczarowany, że zadanie to sprawia ci trudność), zachęć je do wymyślenia, jak można rozwiązać dany problem, zaproponuj własne pomysły i wspólnie zdecydujcie, które pomysły wydają się możliwe do zrealizowania

        • mobilizuj do samodzielnego wyszukiwania informacji i ich omawiania, aby dziecko poczuło, że nauka może być pasjonującą wyprawą do tajemniczego świata podczas której stanie się detektywem, naukowcem i czarodziejem.

        Pamiętaj!
        Dziecko potrzebuje Twojego zrozumienia, wsparcia i wiary, że sobie poradzi!

        • Nagłówek

        • Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit. Sint, adipisci, quibusdam, ad ab quisquam esse aspernatur exercitationem aliquam at fugit omnis vitae recusandae eveniet.

          Inventore, aliquam sequi nisi velit magnam accusamus reprehenderit nemo necessitatibus doloribus molestiae fugit repellat repudiandae dolor. Incidunt, nulla quidem illo suscipit nihil!Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit.